Ιστορία Καρίτσας

Οι κάτοικοι της Καρίτσας είναι δίγλωσσοι, βλαχόφωνοι Έλληνες με πανάρχαιες καταβολές. Παλαιότερα η Καρίτσα, όταν ήταν κοινότητα, βρισκόταν στην περιοχή της Φτέρης, πάνω στα Πιέρια όρη, και η κύρια ασχολία των κατοίκων δεν ήταν τόσο η γεωργία, όσο η κτηνοτροφία και η υλοτομία.

Οι Καριτσιώτες πιθανότατα κατάγονται από τη Μηλιά Μετσόβου ή την Κατάρα, από όπου γύρω στον 5ο αιώνα μετακινούμενοι με τα κοπάδια στη Μακεδονία, γνώρισαν τη Φτέρη και εγκαταστάθηκαν εκεί, χωρίς να επιστρέψουν ποτέ στην Ήπειρο.

Η ιστορία της Φτέρης ξεκινάει γύρω στον 5ο με 6ο μ Χ αιώνα, όταν βλαχόφωνοι Έλληνες της Ηπείρου μετακινούμενοι με τα κοπάδια τους στα χειμαδιά της Μακεδονίας, γνώρισαν τη Φτέρη, την αγάπησαν και έχτισαν εκεί το πρώτο χωριό, το οποίο πρέπει να ήταν χτισμένο στην περιοχή της Αγίας Παρασκευής, 300 μέτρα ανατολικά του σημερινού χωριού. Εκεί έμειναν για 9 περίπου αιώνες ασχολούμενοι κυρίως με την κτηνοτροφία και την υλοτομία και κρατώντας τα δικά τους ήθη, έθιμα, τραγούδια και παραδόσεις. Η επικοινωνία τους με άλλα χωριά ήταν πολύ δύσκολη λόγω των άσχημων καιρικών συνθηκών που επικρατούσαν κυρίως το χειμώνα.

Φιλικές σχέσεις ανέπτυξαν με τους κατοίκους ενός κοντινού χωριού, βλάχικου, του Λιβαδίου Ολύμπου. Στα χρόνια της τουρκοκρατίας οι κάτοικοι αρνούμενοι να ασπαστούν τον Ισλαμισμό εγκατέλειψαν το χωριό (15ο αιώνα) και πήγαν να μείνουν στα βουνά της Πίνδου, στη σημερινή Μηλιά Μετσόβου.

Όταν μετά από λίγα χρόνια οι Τούρκοι παραχώρησαν κάποιες ελευθερίες στους Έλληνες, 50 περίπου οικογένειες επέστρεψαν στην περιοχή της Φτέρης ενώ 70 περίπου οικογένειες έμειναν στη Μηλιά. Άλλες 20 πήγαν στην περιοχή της Αδριανούπολης. Το χωριό όμως είχε λεηλατηθεί από τους Τούρκους κι έτσι οι κάτοικοι έχτισαν καινούριο και την εκκλησία της Παναγίας, στην οποία εκκλησία υπήρχε μια πλάκα με τη χρονολογία 1637 μ.Χ. που δυστυχώς έχει χαθεί. Σύμφωνα με έγγραφα που υπάρχουν στην κοινότητα της Καρίτσας, η Φτέρη στα χρόνια της τουρκοκρατίας υπάγονταν στο Νομό Ιωαννίνων, Διοίκηση Τρικάλων, Επαρχία Ελασσώνος. 

Με το πέρασμα των χρόνων άρχισαν κάθε χειμώνα να μετακινούν τα κοπάδια τους στις πεδινές εκτάσεις του Ολύμπου ενώ το καλοκαίρι επέστρεφαν στη Φτέρη. Γύρω στον 19ο αιώνα άρχισαν να εγκαθίστανται μόνιμα στην περιοχή του Δίου και αρχίζουν τη νέα τους ιστορική διαδρομή στο χρόνο, διατηρώντας όμως άσβεστους τους δεσμούς με την ιστορική περιοχή των Πιερίων και τη Φτέρη. Σήμερα η Φτέρη κατοικείται μόνο το καλοκαίρι.

Το σημερινό χωριό ήταν τσιφλίκι την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Ο Ρεσίτ Μπέης επέτρεψε στους κατοίκους να καλλιεργούν κάποιες εκτάσεις πληρώνοντας μια μεγάλη εισφορά (τα 2/3 περίπου της συνολικής παραγωγής). Το 1918 με το βασιλικό διάταγμα 152/1918 αναγνωρίστηκε η κοινότητα Δίου , αποτελούμενη από τις κοινότητες Καρίτσας (780 κάτοικοι), Μαλαθριάς και Καλυβίων Μαλαθριάς. Η Καρίτσα έγινε χωριστή κοινότητα το 1961 με το βασιλικό διάταγμα 35/30-12-61 (1.598 κάτοικοι). Το 1999 έγινε Δημοτικό Διαμέρισμα στο Δήμο Δίου, ενώ το 2011 εντάχθηκε στο δήμο Δίου-Ολύμπου.

Το όνομα Καρίτσα ή Καρύτσα είναι φυτωνύμιο και παραπέμπει στην καρυδιά.